Memur kademe ilerlemesi engeli iptal davası, devlet memurunun kademe ilerlemesinin hukuka aykırı bir işlemle engellenmesi durumunda, bu işlemin iptali için idare mahkemesinde açılan dava türüdür. Kademe ilerlemesi, memurun görev süresi ve performansına bağlı olarak maaş ve özlük haklarında artış sağlayan temel bir ilerleme sistemidir. Bu hakkın hukuka aykırı biçimde engellenmesi memurun kariyerini ve mali durumunu olumsuz etkiler.
Kademe İlerlemesi Nedir ve Hangi Durumlarda Engellenir?
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’na göre kademe ilerlemesi, memurun her yıl için olumlu sicil alması ve disiplin cezası almaması durumunda bir üst kademeye geçmesini sağlayan bir sistemdir. Kademe ilerlemesi, memurun derece içinde ilerlemesini ve maaşında artış olmasını sağlar. Ancak bazı durumlarda bu ilerleme durdurulabilir. Bunlar arasında:
-
Disiplin cezası alınması (özellikle kınama ve aylıktan kesme gibi)
-
Olumsuz sicil notu verilmesi
-
Görevi ihmal, etik dışı davranışlar veya yetersizlik iddiaları
-
Memurun atanamayacağı kadrolarda görev yapması
Bu nedenlere dayanmayan ya da şekil ve usul yönünden eksik yapılan işlemler iptal davasına konu olabilir.
Kademe İlerlemesi Engeline Karşı Dava Açma Hakkı
Kademe ilerlemesi yapılmayan memur, durumu öğrendiği veya ilgili işlem kendisine yazılı olarak tebliğ edildiği andan itibaren 60 gün içinde idare mahkemesinde memur kademe ilerlemesi engeli iptal davası açabilir. Dava dilekçesinde idari işlemin:
-
Hangi gerekçeye dayandığı
-
Bu gerekçenin hukuki ve somut dayanağının olup olmadığı
-
Usulüne uygun savunma hakkı tanınıp tanınmadığı
gibi yönlerden değerlendirme yapılır. Mahkeme, işlemin gerekçesiz, hukuka aykırı veya ölçüsüz olduğunu tespit ederse işlemin iptaline karar verir.
Kademe İlerlemesini Engelleyen Disiplin Cezalarına Karşı Yargı Yolu
Kademe ilerlemesini doğrudan etkileyen en önemli sebeplerden biri disiplin cezasıdır. Özellikle:
-
Uyarma
-
Kınama
-
Aylıktan kesme
-
Kademe ilerlemesinin durdurulması
gibi cezalar memurun terfisine engel olabilir. Ancak bu cezalar da yargı denetimine tabidir. Memur, öncelikle disiplin cezasına karşı iptal davası açabilir. Bu dava kazanılırsa, cezanın ortadan kalkması ile birlikte kademe ilerlemesi de otomatik olarak yapılmalıdır.
Disiplin cezası iptal edilmişse, buna bağlı olarak yapılan tüm işlemler de geçersiz hale gelir.
Mahkemenin Değerlendirme Ölçütleri
İdare mahkemesi, memur kademe ilerlemesi engeli iptal davası kapsamında şu hususları denetler:
-
İşleme esas olan disiplin cezası veya sicil notunun geçerli ve yasal olup olmadığı
-
Memura savunma hakkı tanınıp tanınmadığı
-
Sicil amirinin değerlendirmesinin objektif kriterlere dayanıp dayanmadığı
-
Memurun geçmiş sicil notları ve ödülleri ile değerlendirme tutarlılığı
-
Usul kurallarına uygunluk (tebliğ, süre, karar mercisi vs.)
Mahkeme, iptal kararı verdiğinde memurun kademe ilerlemesi geçmişe etkili olarak yapılır ve hak kaybı giderilir.
Dava Açarken Gerekli Belgeler ve Hukuki Dayanaklar
Dava açılırken aşağıdaki belgelerin sunulması faydalıdır:
-
Kademe ilerlemesi yapılmadığına dair yazılı tebligat
-
Disiplin cezası varsa buna ilişkin işlem belgeleri
-
Sicil notları ve önceki yıllara ait kademe belgeleri
-
Performans belgeleri, takdir belgeleri veya olumlu değerlendirme yazıları
-
Yazılı savunma talepleri ve cevapları (varsa)
Ayrıca memurun savunmasının alınmadığı ya da işlem gerekçesinin net olmadığı durumlar özellikle vurgulanmalıdır.
Memur Kademe İlerlemesi Engeli İptal Davası Sıkça Sorulan Sorular
Memur kademe ilerlemesi engeli iptal davası nedir?
Memur kademe ilerlemesi engeli iptal davası, kamu görevlisinin kademe ilerlemesinin haksız veya hukuka aykırı bir işlemle durdurulması hâlinde, bu işlemin iptali amacıyla idare mahkemesinde açılan davadır. Bu dava, memurun maaş, derece ve terfi haklarının korunmasını sağlar.
Kademe ilerlemesi nedir ve ne işe yarar?
Kademe ilerlemesi, memurun görevde geçirdiği her yıl sonunda olumlu sicil alması ve ceza almaması durumunda bir üst kademeye geçmesini sağlayan sistemdir. Bu ilerleme, memurun maaşını ve hizmet süresine bağlı haklarını artırır. Hukuka aykırı bir gerekçeyle kademe ilerlemesi durdurulursa memur kademe ilerlemesi engeli iptal davası açma hakkı doğar.
Kademe ilerlemesi hangi durumlarda engellenebilir?
Kademe ilerlemesi, aşağıdaki durumlarda idare tarafından durdurulabilir:
-
Disiplin cezası (kınama, aylıktan kesme, kademe durdurma cezası) alınması
-
Olumsuz sicil notu verilmesi
-
Görevde yetersizlik veya performans düşüklüğü
-
Usule uygun yapılan denetimlerde tespit edilen ciddi kusurlar
Ancak bu nedenlerin somut, gerekçeli ve hukuka uygun olması gerekir. Aksi hâlde, işlem iptal edilebilir.
Memur kademe ilerlemesi engeli iptal davası hangi mahkemede açılır?
Dava, memurun görev yaptığı kurumun bağlı olduğu yerdeki idare mahkemesinde açılır. İşlemi tesis eden idarenin bulunduğu yer mahkemesi yetkilidir. Dava, memura yapılan yazılı bildirimin tebliğinden itibaren 60 gün içinde açılmalıdır.
Disiplin cezası kademe ilerlemesine engelse ne yapılabilir?
Kademe ilerlemesi disiplin cezası gerekçesiyle engellenmişse, öncelikle cezanın kendisine karşı iptal davası açılmalıdır. Disiplin cezası mahkeme kararıyla iptal edilirse, buna bağlı olarak durdurulan kademe ilerlemesi de geçersiz sayılır. Bu durumda ayrıca bir işlem yapılmaksızın kademe ilerlemesi uygulanmalıdır.
Kademe ilerlemesi engeline karşı açılan davada hangi belgeler gerekir?
Davada kullanılabilecek belgeler şunlardır:
-
Kademe ilerlemesinin durdurulduğuna dair yazı
-
Disiplin cezası kararı (varsa)
-
Sicil raporları
-
Performans değerlendirme sonuçları
-
Önceki yıllara ait kademe bilgileri
-
Görevde başarı belgeleri, takdir yazıları
Bu belgeler, işlemdeki hukuka aykırılığı ispatlamak için mahkemeye sunulmalıdır.
Mahkeme hangi durumlarda kademe ilerlemesi engelini iptal eder?
İdare mahkemesi, şu durumlarda işlemi iptal edebilir:
-
Disiplin cezası haksızsa veya usule aykırıysa
-
Sicil notu subjektif ya da belgesiz verilmişse
-
Savunma hakkı tanınmadan işlem yapılmışsa
-
Gerekçesiz, keyfî veya cezalandırma amacı taşıyan karar alınmışsa
-
İdare, mevzuata uygun davranmamışsa
Mahkeme işlemi iptal ederse, memur geçmişe etkili olarak bir üst kademeye geçirilir.
İptal kararı sonrası memurun hakları ne olur?
Mahkeme iptal kararı verdiğinde:
-
Memur, hak ettiği kademeye geçirilir
-
Maaş farkı ve diğer özlük hakları geriye dönük ödenir
-
Kademe durdurulmasına bağlı tüm etkiler ortadan kalkar
-
Sicil veya disiplin kaydı temizlenir
İdare, mahkeme kararını geciktirmeden uygulamakla yükümlüdür. Ayrıca, maddi zarar doğmuşsa memur ayrıca tam yargı davası açabilir.
