İkamet tezkeresinin süresinin uzatılmamasına karşı dava, yabancıların Türkiye’de kalış hakkının idare tarafından sona erdirilmesine karşı başvurabileceği bir hukuki yoldur. Göç İdaresi, süresi sona eren bir ikamet izni için yapılan uzatma başvurusunu reddettiğinde, bu işlem idari bir karar niteliği taşıdığı için idare mahkemesinde dava konusu edilebilir.
İkamet süresi uzatma başvurusu neden reddedilir?
İkamet süresi uzatma başvurularının reddedilmesinde birçok farklı sebep etkili olabilir. Bu sebeplerin bir kısmı başvuru sahibinin durumuna, bir kısmı ise idarenin değerlendirmesine dayanır. En yaygın gerekçeler şunlardır:
-
Başvurunun süresinden sonra yapılması
-
Gerekli belgelerin eksik ya da hatalı sunulması
-
Yabancının Türkiye’de bulunma amacının sona erdiği kanaati
-
Kamu düzeni, kamu güvenliği veya kamu sağlığı açısından risk teşkil etmesi
-
Önceki izin süresi içinde ihlallerin tespit edilmesi (örneğin ikamet edilen adresin beyan edilmemesi)
İdare, bu gerekçeleri belirli bir somut olay üzerinden değerlendirerek karar verir ve reddi gerekçeli bir kararla bildirir.
İkamet süresi uzatma reddine karşı dava nasıl açılır?
Göç İdaresi tarafından verilen ikamet süresi uzatma başvurusunun reddine karşı, kararın tebliğinden itibaren 60 gün içinde yetkili idare mahkemesinde iptal davası açılabilir. Dava süreci şu adımlarla işler:
-
Tebliğ alınan tarih net olarak belirlenmeli
-
Ret kararına dayanak gerekçeler analiz edilmeli
-
Belgeler ve dayanaklar toplanmalı
-
Bir dava dilekçesi hazırlanarak yetkili idare mahkemesine başvurulmalı
Dava dilekçesinde, işlemin hukuka aykırı olduğu, gerekçelerin yetersiz veya somut olgulara dayanmadığı net şekilde açıklanmalıdır. Başvurunun hukuki ve gerçek duruma aykırı olarak reddedildiği ispatlandığında, mahkeme işlemin iptaline karar verebilir.
Dava açmadan önce idari başvuru yapılabilir mi?
Yabancının ikamet süresinin uzatılmamasına ilişkin karara karşı, dava açmadan önce Göç İdaresi’ne yazılı bir itiraz dilekçesi sunması mümkündür. Ancak bu yol zorunlu değildir ve dava açma süresini durdurmaz. Dolayısıyla idari başvuru ile dava süresinin paralel olarak işletilmesi tavsiye edilir.
İtiraz dilekçesi şu durumlarda etkili olabilir:
-
Belgelerin eksikliği tamamlanmışsa
-
Hatalı bir değerlendirme varsa
-
Yeni deliller sunulabiliyorsa
Bu başvuru sonucunda karar düzeltilirse, dava açmaya gerek kalmaz. Ancak reddedilirse, daha güçlü bir hukuki argümana dönüşebilir.
İkamet süresi uzatma reddi davasında yürütmenin durdurulması talep edilebilir mi?
Evet, dava ile birlikte yürütmenin durdurulması talep edilebilir. Bu, dava sonuçlanana kadar yabancının Türkiye’de kalış hakkının korunmasına olanak sağlar. Yürütmenin durdurulması kararı verilebilmesi için iki temel şart aranır:
-
Uygulamanın telafisi güç veya imkânsız zararlar doğurma ihtimali
-
İşlemin açıkça hukuka aykırı olması
Mahkeme bu şartların birlikte sağlandığı kanaatine varırsa, işlemi geçici olarak durdurur ve kişi hakkında sınır dışı işlemi uygulanamaz.
Dava reddedilirse ya da açılmazsa ne olur?
İkamet süresi uzatma başvurusu reddedilen ve dava açmayan ya da davası reddedilen yabancı, artık Türkiye’de yasal olarak kalma hakkını kaybeder. Bu durumda:
-
Gerekirse idare tarafından sınır dışı kararı alınabilir
Bu olumsuz sonuçlardan kaçınmak için sürelerin dikkatle takip edilmesi ve mümkünse profesyonel hukuki destek alınması önerilir.
Mahkemenin iptal kararı vermesi halinde yabancının durumu ne olur?
Mahkeme, ikamet süresi uzatma başvurusunun reddini hukuka aykırı bularak iptal ederse, yabancı tekrar yasal olarak Türkiye’de ikamet etme hakkını kazanır. İdare, mahkeme kararı doğrultusunda yeni bir değerlendirme yapmak ve ikamet iznini uzatmak zorundadır.
İptal kararı:
-
Önceki işlemi geçersiz kılar
-
Yabancının hak kaybını önler
-
Yeniden ikamet izni düzenlenmesine imkân tanır
İkamet tezkeresinin süresinin uzatılmamasına karşı dava, bu hakların korunması açısından hayati öneme sahiptir.
İkamet Tezkeresinin Süresinin Uzatılmamasına Karşı Dava Sıkça Sorulan Sorular
İkamet tezkeresinin süresinin uzatılmamasına karşı dava nedir?
İkamet tezkeresinin süresinin uzatılmamasına karşı dava, Göç İdaresi’nin oturma izni uzatma talebini reddetmesi üzerine, yabancının bu kararı yargıya taşıyarak iptal ettirmeye çalıştığı bir idari dava türüdür. Bu davayla birlikte, ikamet hakkının devamı sağlanabilir.
İkamet süresi neden uzatılmaz?
Göç İdaresi ikamet süresinin uzatılmasını çeşitli gerekçelerle reddedebilir. En yaygın nedenler; başvurunun zamanında yapılmaması, belgelerin eksik ya da hatalı sunulması, Türkiye’de bulunma amacının sona erdiğinin değerlendirilmesi veya kamu düzeni açısından sakınca görülmesidir.
İkamet süresinin uzatılmaması durumunda dava açma süresi ne kadardır?
Uzatma başvurusunun reddi kararı yabancıya tebliğ edildiği tarihten itibaren 60 gün içinde yetkili idare mahkemesine dava açılmalıdır. Bu süre geçirilirse dava açma hakkı kaybedilir.
İkamet tezkeresinin süresinin uzatılmamasına karşı dava hangi mahkemede açılır?
Dava, ret kararını veren Göç İdaresi’nin bulunduğu yerdeki idare mahkemesinde açılır. Örneğin, karar Ankara İl Göç İdaresi tarafından verilmişse, yetkili mahkeme Ankara İdare Mahkemesidir.
Davayla birlikte yürütmenin durdurulması istenebilir mi?
Evet. Davayla birlikte yürütmenin durdurulması talep edilerek, dava süresince sınır dışı edilmenin veya hak kaybının önüne geçilmesi mümkündür. Bu talebin kabul edilmesi için işlemin açıkça hukuka aykırı olması ve telafisi güç zarar doğurma ihtimalinin bulunması gerekir.
Dava sürecinde yabancı Türkiye’de kalmaya devam edebilir mi?
Yürütmenin durdurulması kararı alınmışsa, yabancı dava süresince Türkiye’de yasal olarak kalabilir. Ancak bu karar verilene kadar sınır dışı riski bulunabileceğinden, dava açarken yürütmenin durdurulması mutlaka talep edilmelidir.
Dava açmadan önce itiraz hakkı var mı?
Göç İdaresi’ne yazılı başvuru yapılarak kararın yeniden değerlendirilmesi istenebilir. Ancak bu yol zorunlu değildir ve dava süresini durdurmaz. Süre kaybı yaşanmaması için bu başvuru dava süreciyle eş zamanlı yapılmalıdır.
İkamet tezkeresinin süresinin uzatılmamasına karşı dava ne kadar sürer?
Dava süresi, mahkemenin iş yüküne ve olayın özelliklerine bağlı olarak değişmekle birlikte genellikle 6 ay ile 1 yıl arasında sonuçlanmaktadır. Yürütmenin durdurulması talepleri ise daha kısa sürede karara bağlanır.
Dava kazanılırsa sonuç ne olur?
Mahkeme, Göç İdaresi’nin uzatma talebini reddetme kararını iptal ederse, yabancının ikamet izni geçerli hale gelir. İdare, mahkeme kararı doğrultusunda yeni ikamet tezkeresi düzenlemek zorundadır.
Dava reddedilirse ne olur?
Dava reddedilirse, yabancı artık yasal olarak Türkiye’de kalma hakkını kaybeder. Bu durumda sınır dışı işlemleri başlatılabilir ve gerekirse idari gözetim kararı alınabilir. Bu nedenle ikamet tezkeresinin süresinin uzatılmamasına karşı dava açılırken hukuki destek almak önemlidir.