Vazife malullüğü, Türk Silahlı Kuvvetleri personelinin görevini yaparken veya görevinden dolayı uğradığı bir hastalık, yaralanma ya da engellilik sonucunda çalışma gücünü kaybetmesi durumunda devlet tarafından sağlanan özel bir sosyal güvenlik statüsüdür. Vazife malullüğü, yalnızca görevle illiyet bağı kurulabilen durumlarda söz konusu olur ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 47. maddesi ile 5434 sayılı Emekli Sandığı Kanunu’nun mülga hükümlerine dayalı olarak değerlendirilir.
Vazife Malullüğünün Temel Koşulları
Bir askeri personelin vazife malulü sayılabilmesi için, maluliyete neden olan olayın doğrudan görevi sırasında ya da görev nedeniyle meydana gelmiş olması gerekir. Şartların sağlanıp sağlanmadığı Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) tarafından yürütülen bir inceleme neticesinde belirlenir. SGK, olayla görev arasındaki illiyet bağını araştırır ve askeri personelin kusur durumu da değerlendirilir.
Vazife malullüğü statüsünün kazanılması için ayrıca sağlık kurulu raporuyla kişinin çalışma gücünün en az %60 oranında kaybolduğu belgelenmelidir. Bu raporun, MSB Askeri Sağlık Kurulu veya yetkili kamu hastanelerinden alınmış olması zorunludur.
Hangi Durumlarda Vazife Malullüğü Kabul Edilir?
Aşağıdaki durumlarda TSK personeli için vazife malullüğü kabul edilebilir:
-
Görev sırasında silahlı saldırıya uğramak
-
İç güvenlik veya sınır hizmetlerinde yaralanmak
-
Askerî tatbikat veya eğitim esnasında sakatlanmak
-
Görev yerinde meydana gelen kazaya maruz kalmak
-
Enfeksiyon riski taşıyan bölgede görev yaparken bulaşıcı hastalığa yakalanmak
-
Emre itaat gereği yapılan bir işten doğan rahatsızlık veya yaralanmalar
Bu olayların, hizmetin gereklerinden kaynaklandığı ve görevle ilişkili olduğu net şekilde tespit edilmelidir. Kişisel kusur, keyfi davranış veya görev dışı faaliyetler sonucu yaşanan durumlar vazife malullüğü kapsamında değerlendirilmez.
TSK Personeli İçin Başvuru Süreci Nasıl İşler?
Vazife malullüğü başvurusu genellikle ilgili kuvvet komutanlığınca başlatılır. Ancak personelin kendisi ya da kanuni yakınları da süreci takip edebilir. Süreç şu şekilde işler:
-
Olayın Bildirimi: Görevde meydana gelen olay birlik komutanlığına rapor edilir.
-
İlk Sağlık Değerlendirmesi: Yaralanma veya hastalık sonrası sağlık kuruluşuna başvurulur.
-
Sağlık Kurulu Raporu: Yetkili kurul, maluliyet oranını ve olayla görev ilişkisini belirler.
-
T: İlgili belgeler SGK’ya iletilir, SGK tarafından vazife malullüğü kararı verilir.
-
Aylık ve Haklar: Maluliyet onaylanırsa kişiye maaş bağlanır ve ek sosyal haklar tanınır.
Başvuruların, olay tarihinden itibaren belirli süreler içinde yapılması önemlidir. Aksi halde hak kaybı yaşanabilir.
Hangi Haklar Sağlanır?
Vazife malulü sayılan TSK personeli ya da hak sahiplerine, aşağıdaki sosyal ve mali haklar tanınır:
-
Malullük aylığı (erken emeklilik benzeri aylık)
-
Sağlık yardımı ve ücretsiz tedavi hakkı
-
Eğitim yardımı (varsa çocuklar için)
-
Konut kredisi ve faiz desteği
-
İstihdam hakkı (belirli durumlarda kamuya atanma)
-
Vefat halinde dul ve yetim aylığı bağlanması
Bu haklar, kişisel durum ve maluliyet derecesine göre değişebilir. Özellikle görevle tam illiyet bağının kurulmuş olması, hakların kapsamını doğrudan etkiler.
Askeri Personel Kusurluysa Vazife Malullüğü Alabilir mi?
Maluliyetin meydana geldiği olayda personelin %100 kusurlu olduğu tespit edilirse, genellikle vazife malullüğü hükümleri uygulanmaz. Ancak hafif kusur durumlarında SGK, yine de hak tanıyabilir. Bu tür olaylarda her somut olay kendi içinde değerlendirilir ve kararlar olayın özelliklerine göre verilir.
Vazife Malullüğü Nedir? TSK Personeli İçin Şartlar Nelerdir? Sıkça Sorulan Sorular
Vazife malullüğü nedir, kimleri kapsar?
Vazife malullüğü, Türk Silahlı Kuvvetleri personelinin görev esnasında ya da görevinden kaynaklı bir olay sonucu çalışma gücünü kaybetmesi durumunda devlet tarafından sağlanan sosyal güvenlik statüsüdür. Askerî personel, astsubay, uzman çavuş, subay, sözleşmeli er gibi kadrolarda görev yapanları kapsar.
Vazife malullüğü şartları nelerdir?
Bu statüden yararlanabilmek için görevle doğrudan bağlantılı bir yaralanma, hastalık ya da sakatlık olması gerekir. Ayrıca çalışma gücünün en az %60 oranında kaybedildiği sağlık kurulu raporuyla belgelenmeli ve görevle illiyet bağı kurulmuş olmalıdır.
Hangi durumlar vazife malullüğü kapsamında değerlendirilir?
Görev sırasında yaralanma, silahlı saldırıya uğrama, tatbikat veya eğitim esnasında sakatlanma, iç güvenlik görevleri sırasında zarar görme, bulaşıcı hastalığa maruz kalma gibi olaylar vazife malullüğü kapsamına girer. Olayın mutlaka görevle ilgili olması gerekir.
Vazife malullüğü başvurusu nasıl yapılır?
Başvuru süreci genellikle bağlı olunan kuvvet komutanlığı tarafından başlatılır. Ancak kişi veya yakınları da süreci takip edebilir. Öncelikle sağlık kurulu raporu alınır, ardından SGK’ya başvuru yapılır. SGK’nın vereceği karara göre maluliyet aylığı ve diğer haklar belirlenir.
Malullük oranı nasıl belirlenir?
Malullük oranı, MSB Sağlık Yeteneği Yönetmeliği ve SGK’nın ilgili mevzuatına göre sağlık kurulları tarafından belirlenir. En az %60 oranında meslekte kazanma gücünün kaybı şarttır. Bu oran resmi sağlık kurul raporuyla tespit edilir.
Vazife malulü olan kişilere hangi haklar tanınır?
Vazife malulü kabul edilen kişilere malullük aylığı bağlanır. Ayrıca ücretsiz tedavi hakkı, çocuklar için eğitim yardımı, istihdam hakkı, konut kredisi desteği gibi birçok sosyal hak tanınır. Ölüm halinde ise aile bireylerine dul ve yetim aylığı bağlanabilir.
Kişisel kusur varsa vazife malullüğü reddedilir mi?
Eğer olay tamamen personelin ağır kusurundan kaynaklanıyorsa vazife malullüğü reddedilebilir. Ancak hafif kusur durumlarında SGK yine de hakkı tanıyabilir. Bu durumlar somut olay özelinde değerlendirilir.
Vazife malullüğü kararına itiraz edilebilir mi?
Evet. SGK’nın verdiği maluliyet kararına karşı idare mahkemesinde dava açılabilir. Özellikle maluliyet oranı, görevle illiyet bağının kurulmadığı iddiası gibi sebeplerle red kararı verilmişse bu durum yargı yoluna taşınabilir.
Vazife Malullüğü Nedir? TSK Personeli İçin Şartlar Nelerdir? Dikkat Edilmesi Gerekenler
Vazife malullüğü nedir ve kimleri kapsar?
Vazife malullüğü, TSK personelinin görev sırasında veya görevden kaynaklanan bir nedenle sakatlanması, hastalanması ya da çalışma gücünü kaybetmesi halinde tanınan özel bir sosyal güvenlik statüsüdür. 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu‘nun 47. maddesi esas alınarak değerlendirilir. Subay, astsubay, uzman erbaş, sözleşmeli erbaş ve erler bu kapsama girer.
Bu statü, sadece görevle doğrudan illiyet bağı bulunan durumlarda geçerli olur. Kişisel kusur, görev dışı faaliyetler veya keyfi hareketler sonucu yaşanan durumlar vazife malullüğü kapsamında değerlendirilmez.
Vazife malullüğü şartları nelerdir?
Bir TSK personelinin vazife malulü sayılabilmesi için, olayla görev arasında doğrudan bir bağlantı olması gerekir. Ayrıca:
-
Sağlık kurulu raporuyla en az %60 oranında çalışma gücü kaybı belgelenmelidir.
-
Bu rapor MSB Sağlık Yeteneği Yönetmeliği’ne göre düzenlenmelidir.
-
Maluliyete sebep olan olay görev sırasında, görev nedeniyle veya görev mahallinde gerçekleşmiş olmalıdır.
Vazife malullüğü başvurusu yapılmadan önce sağlık kurulu işlemleri titizlikle tamamlanmalıdır.
Hangi durumlar vazife malullüğü kapsamında değerlendirilir?
Vazife malullüğü, görevle ilgili şu durumları kapsar:
-
Görev sırasında silahlı saldırıya uğrama
-
Tatbikat, eğitim, operasyon veya iç güvenlik faaliyetlerinde yaralanma
-
Enfeksiyon riski olan bölgelerde görev yaparken hastalık kapma
-
Görev emriyle hareket ederken meydana gelen kazalar
Bunların dışında kalan durumlar, örneğin kişisel bir mesele yüzünden çıkan kavga ya da görev dışı etkinliklerde yaşanan kazalar vazife malullüğü kapsamında değildir.
Başvuru süreci nasıl işler?
Vazife malullüğü için başvuru süreci şu adımlarla ilerler:
-
Olayın raporlanması: Olay birlik komutanlığına yazılı olarak bildirilir.
-
İlk sağlık değerlendirmesi: Yetkili hastanede ön değerlendirme yapılır.
-
Sağlık kurulu raporu alınması: Çalışma gücü kaybı oranı tespit edilir.
-
SGK’ya başvuru: Tüm belgelerle birlikte dosya SGK’ya sunulur.
-
Karar ve hakların tanımlanması: SGK tarafından vazife malullüğü statüsü verilirse aylık bağlanır.
Başvuru süresi konusunda dikkatli olunmalı, özellikle olay tarihinden itibaren belirli sürelerde işlem yapılmazsa hak kaybı yaşanabilir.
Sağlık kurulu raporu neden kritik önemdedir?
Vazife malullüğünün kabulü için en temel belge, sağlık kurulu raporudur. Bu rapor:
-
Hangi hastalığın veya sakatlığın mevcut olduğunu
-
Görevle ilişkisinin olup olmadığını
-
Maluliyet oranını
ayrıntılı şekilde ortaya koyar. Askerî sağlık kurulunun yetkili olduğu durumlarda raporun içeriği doğrudan belirleyici olur. Rapora itiraz imkânı da vardır ve bu süreç idari yargı yoluyla yürütülebilir.
Vazife malullüğü reddedilirse ne yapılabilir?
SGK tarafından vazife malullüğü talebi reddedilirse, idari yargı süreci devreye girer. Kararın tebliğinden itibaren 60 gün içinde idare mahkemesinde iptal davası açılabilir. Genellikle:
-
Görevle illiyet bağının kurulamadığı
-
Maluliyet oranının %60 altında olduğu
-
Kişisel kusurun ağır olduğu
gerekçeleriyle ret kararı verilir. Bu tür davalarda detaylı bir tıbbi ve hukuki değerlendirme gerekir.
Vazife malulü sayılan TSK personeline hangi haklar tanınır?
Vazife malulü olan personele tanınan haklar şunlardır:
-
Aylık bağlanması (malullük maaşı)
-
Ücretsiz sağlık hizmetlerinden yararlanma
-
Vefat halinde dul ve yetim aylığı
-
Çocuklara eğitim yardımı
-
Kamu kurumlarında istihdam hakkı
-
Faizsiz konut kredisi ve diğer sosyal yardımlar
Bu haklar, maluliyet derecesine ve görevle illiyetin gücüne göre değişebilir. Ayrıca bazı haklar yalnızca harp malullüğü statüsü olanlara tanınır.
Kusurlu personel vazife malullüğünden yararlanabilir mi?
Kusur oranı burada önemli bir kriterdir. Eğer olay tamamen görev dışı bir kişisel kusurdan kaynaklanıyorsa SGK vazife malullüğü statüsü tanımaz. Ancak hafif kusur söz konusuysa, olayın görevin niteliğiyle bağlantısı değerlendirilir ve yine hak tanınabilir.
