Suç işleyen yabancıların sınır dışı süreci, Türkiye’de kamu düzeni ve güvenliğini sağlamak amacıyla uygulanan idari bir işlemdir. 6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu’nun 54. maddesi kapsamında, hakkında kesinleşmiş mahkûmiyet kararı bulunan veya kamu düzenini tehdit eden yabancıların sınır dışı edilmesi mümkündür. Bu uygulama, hem güvenlik politikaları hem de iç hukuk bakımından zorunlu görülen bir koruma mekanizmasıdır.
Yabancının işlediği suçun niteliği ve ağırlığı bu süreçte belirleyici olur. Örneğin, organize suçlar, terör suçları, insan kaçakçılığı, uyuşturucu ticareti gibi ağır suçlar sınır dışı kararını kaçınılmaz hale getirir. Ancak her suç, otomatik olarak sınır dışı gerekçesi oluşturmaz. Kişisel ve insani durumlar da dikkate alınır.
Sınır Dışı Kararı Hangi Durumlarda Verilir?
Bir yabancı hakkında sınır dışı kararı verilmesi için suç işlemiş olması tek başına yeterli değildir. İdare, kişinin suçu yanında mevcut risk durumunu da değerlendirir. Aşağıdaki hallerde sınır dışı kararı alınabilir:
-
Hakkında kesinleşmiş mahkûmiyet kararı bulunan yabancılar
-
Terör örgütü üyeliği, destek faaliyeti veya propagandası yapanlar
-
Kamu düzeni, kamu güvenliği veya kamu sağlığını tehdit eden kişiler
-
Suç gelirlerinden elde edilen kazançları aklayan yabancılar
-
İnsan ticareti veya çocuk istismarı gibi ağır suçlara karışanlar
İlgili karar, İl Göç İdaresi Müdürlüğü tarafından hazırlanır ve kişiye yazılı olarak tebliğ edilir. Tebligatla birlikte yabancıya genellikle yedi günlük itiraz süresi tanınır.
Suç İşleyen Yabancılar Ne Zaman Sınır Dışı Edilir?
Yabancı hakkında verilen sınır dışı kararı, yargılamanın tamamlanması ve cezanın infazının ardından uygulanır. Yani yabancı bir kişi cezaevindeyse, cezasını tamamlamadan sınır dışı edilmez. Ancak cezası ertelenen ya da denetimli serbestlikten yararlanan yabancılar hakkında doğrudan sınır dışı işlemi başlatılabilir.
Bu aşamada kişi, geri gönderme merkezine alınarak idari gözetim altına alınabilir. Süreç boyunca kişinin temel hak ve özgürlükleri korunmalı, başvuru ve itiraz yolları açık tutulmalıdır. Türkiye’nin taraf olduğu uluslararası sözleşmeler de dikkate alınarak işlem yapılır.
Sınır Dışı Edilmeden Önce Hangi Hukuki Haklar Tanınır?
Suç işleyen bir yabancı hakkında sınır dışı kararı verildiğinde, bu kişi bazı temel haklara sahiptir. Bunlar arasında:
-
Kararın yazılı tebliği
-
Karara karşı 7 gün içinde idare mahkemesine itiraz
-
Avukatla temsil edilme hakkı
-
Geri gönderme merkezinde tutuluyorsa, bu kararın da yargı denetimine açık olması
-
Uluslararası koruma başvurusunda bulunma (eğer riskli ülkeye gönderilme durumu varsa)
Bu hakların eksiksiz sağlanması, işlemin hem ulusal hem de uluslararası hukuk açısından geçerli olabilmesi için şarttır. Sınır dışı kararına karşı dava açmak isteyen kişiler, bu hakların kapsamını iyi bilmelidir.
Sınır Dışı Edilen Yabancı Türkiye’ye Yeniden Girebilir mi?
Sınır dışı edilen bir yabancıya genellikle 1 ila 5 yıl arasında giriş yasağı uygulanır. Ancak kamu güvenliğini tehdit eden suçlarda bu süre 10 yıla kadar çıkabilir. Giriş yasağı, GöçNet sistemine kaydedilir ve yabancının Türkiye’ye yeniden girişini engeller.
Bu yasak süresi dolduğunda veya özel bir gerekçeyle idari başvuru yapıldığında giriş yasağının kaldırılması mümkündür. Özellikle aile birliği, sağlık durumu, eğitim gibi insani gerekçeler dikkate alınarak yeniden değerlendirme yapılabilir.
Giriş yasağının kaldırılması için yapılacak idari başvuru süreci, özel belgelerle desteklenmeli ve hukuki danışmanlık alınarak yürütülmelidir.
Sınır Dışı Kararına Karşı Hangi Yargı Yoluna Başvurulur?
Sınır dışı kararına karşı yetkili mahkeme idare mahkemesidir. Tebliğ tarihinden itibaren 7 gün içinde itiraz edilmesi gerekir. İtiraz başvurusu, kararın uygulanmasını durdurur ve mahkeme kararı beklenene kadar yabancı sınır dışı edilemez.
Dava açarken, yabancının Türkiye’deki durumu, suça ilişkin mahkeme kararı, aile bağları ve gönderileceği ülkedeki risk durumu detaylı şekilde açıklanmalıdır. Gerekirse, Anayasa Mahkemesi veya Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne bireysel başvuru da yapılabilir.
Cezaevinden Çıkan Yabancı Hemen Sınır Dışı Edilir mi?
Cezasını tamamlayan bir yabancı, sınır dışı edilmeden önce idari gözetim altına alınır. Bu süreçte yabancının durumu değerlendirilir, varsa uluslararası koruma başvurusu alınır. Ancak bu kişi doğrudan sınır kapısına götürülüp gönderilmez.
Gönderme işlemi, gönderileceği ülkenin kabulüne ve gerekli belgelerin (pasaport, seyahat belgesi) temin edilmesine bağlıdır. Tüm bu işlemler birkaç hafta sürebilir. Bu süre boyunca kişi bir geri gönderme merkezinde tutulabilir.
Suç İşleyen Yabancı Nasıl Sınır Dışı Edilir? Aşamalar, Haklar ve Giriş Yasağı Süreci
| Aşama | Ne Yapılır? | Süreç / Zamanlama | Yetkili Kurum / Başvuru Yeri | Dikkat Edilmesi Gerekenler |
|---|---|---|---|---|
| 1. Suçun Tespiti ve Yargılama | Yabancı hakkında ceza soruşturması ve/veya davası başlatılır | Suçun niteliğine göre değişir | Savcılık, Ceza Mahkemesi | Sınır dışı süreci için mahkûmiyetin kesinleşmesi gerekebilir |
| 2. Mahkûmiyetin Kesinleşmesi | Yabancının suçu sabit görülür ve cezası kesinleşir | Yargıtay onayı sonrası | Ceza Mahkemeleri | Ceza infazı başlamadan veya tamamlandıktan sonra idari süreç devreye girer |
| 3. Sınır Dışı Kararı Alınması | Göç İdaresi, kamu düzeni gerekçesiyle idari karar hazırlar | Cezanın infazı öncesi veya sonrası | İl Göç İdaresi Müdürlüğü | Kararın yazılı tebliği yapılmalı, itiraz süresi başlamalıdır |
| 4. İdari Gözetim ve Geri Gönderme Merkezi Süreci | Yabancı sınır dışı edilene kadar merkezde tutulur | En fazla 6 ay (gerektiğinde +6 ay uzatılabilir) | GGM / İl Göç İdaresi | Bu süre içinde itiraz ve uluslararası koruma başvuru hakkı vardır |
| 5. Sınır Dışı Kararına İtiraz | Karara karşı dava açılır, yürütmenin durdurulması istenir | Tebligattan itibaren 7 gün | İlgili İl İdare Mahkemesi | Dava açılması işlemi durdurur, mahkeme kararı beklenir |
| 6. Giriş Yasağının Uygulanması | Yabancı hakkında 1-10 yıl arası Türkiye’ye giriş yasağı getirilir | Sınır dışı ile birlikte başlar | GöçNet Sistemi / Sınır Kapıları | Süre sonunda otomatik kalkmayabilir, sistemden silinmesi gerekir |
| 7. Yeniden Giriş veya Yasak Kaldırma Talebi | Giriş yasağına ilişkin başvuru yapılır | Ortalama 30-90 gün içinde sonuçlanır | İl Göç İdaresi veya GİB | Aile birliği, sağlık, eğitim gibi gerekçelerle desteklenmelidir |
Suç İşleyen Yabancıların Sınır Dışı Süreci Sıkça Sorulan Sorular
Suç işleyen yabancılar hangi durumda sınır dışı edilir?
Suç işleyen yabancılar, kamu düzeni, kamu güvenliği veya kamu sağlığını tehdit ettikleri gerekçesiyle sınır dışı edilebilir. 6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu’nun 54. maddesi uyarınca, özellikle terör, organize suçlar, uyuşturucu ticareti, insan kaçakçılığı gibi ağır suçlar söz konusuysa sınır dışı işlemi doğrudan uygulanabilir.
Sınır dışı kararı ne zaman verilir?
Sınır dışı kararı, yabancı hakkında ceza yargılaması tamamlandıktan sonra ve mahkûmiyet kesinleştikten sonra verilebilir. Ancak bazı durumlarda, ceza davası devam ederken dahi kamu güvenliği riski gerekçesiyle sınır dışı kararı alınabilir. Bu durumda idare, yargılama sonucunu beklemeksizin işlem başlatabilir.
Cezaevinden çıkan yabancı hemen sınır dışı edilir mi?
Ceza infazı tamamlanan yabancı, doğrudan sınır dışı edilmez. Önce idari gözetim altına alınır ve geri gönderme süreci başlatılır. Geri gönderme işlemi sırasında gönderileceği ülkenin kabulü, seyahat belgesi temini ve kişinin risk durumu değerlendirilir. Bu aşama birkaç hafta sürebilir.
Sınır dışı edilen yabancı Türkiye’ye tekrar girebilir mi?
Sınır dışı edilen yabancıya genellikle 1 ila 5 yıl arası giriş yasağı uygulanır. Ağır suçlarda bu süre 10 yıla kadar çıkar. Ancak insani gerekçelerle Göç İdaresi’ne başvuru yapılarak giriş yasağının kaldırılması mümkündür. Özellikle aile birliği, sağlık gibi durumlar değerlendirme konusu yapılır.
Sınır dışı kararına nasıl itiraz edilir?
Sınır dışı kararına karşı, kararın tebliğinden itibaren 7 gün içinde idare mahkemesine dava açılabilir. Dava açıldığı takdirde kararın uygulanması durur. Bu süreçte kişi sınır dışı edilemez. Ayrıca, avukat aracılığıyla ya da bireysel başvuru ile yürütmenin durdurulması da talep edilebilir.
Hangi mahkeme sınır dışı kararına bakar?
Sınır dışı kararına karşı açılacak davalarda görevli ve yetkili mahkeme, yabancının Türkiye’de bulunduğu ilin idare mahkemesidir. Yabancı Türkiye dışında ise başvurular Ankara 1. İdare Mahkemesi’ne yapılır. Dava süreci genellikle 1-3 ay arasında sonuçlanabilir.
Suç işleyen yabancıların sınır dışı edilmesi zorunlu mudur?
Hayır, her suç işleyen yabancı mutlaka sınır dışı edilmez. İdare, kişinin suçu yanında ülkeye tehdit oluşturup oluşturmadığını da değerlendirir. Aile birliği, eğitim durumu, sağlık sorunları gibi kişisel durumlar da göz önünde bulundurularak işlem yapılabilir.
Geri gönderme merkezine alınan yabancı ne yapabilir?
İdari gözetim altına alınan yabancı, kendisine tebliğ edilen idari gözetim kararına karşı 7 gün içinde Sulh Ceza Hâkimliği’ne başvurarak itiraz edebilir. Ayrıca sınır dışı kararına karşı da paralel şekilde idare mahkemesine dava açabilir. Geri gönderme merkezine alınan yabancılar, bu iki yargı yolunu eş zamanlı kullanabilir.
Suç İşleyen Yabancıların Sınır Dışı Süreci Dikkat Edilmesi Gerekenler
Suç Nedeniyle Sınır Dışı Kararı Ne Zaman Verilir?
Suç işleyen yabancıların sınır dışı süreci, kamu düzeni, kamu güvenliği veya kamu sağlığını korumak amacıyla başlatılan idari bir işlemdir. Bu kapsamda 6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu’nun 54. maddesi, suç işleyen yabancılar hakkında sınır dışı kararı verilebileceğini düzenler. Ancak bu karar, suçun niteliğine ve kişinin oluşturduğu risk derecesine göre değerlendirilerek alınır.
Ağır suçlardan mahkûm olan veya örgüt bağlantısı tespit edilen yabancılar hakkında genellikle doğrudan sınır dışı işlemi uygulanır. Öte yandan, ceza davası süren ancak henüz kesinleşmemiş kararlar da idare tarafından risk gerekçesiyle dikkate alınabilir.
Cezaevinden Çıkan Yabancıların Sınır Dışı Edilme Süreci Nasıl İşler?
Ceza infaz kurumunda cezasını tamamlayan yabancı, serbest bırakılmadan önce İl Göç İdaresi Müdürlüğü tarafından değerlendirmeye alınır. Kişinin sınır dışı edilmesi yönünde karar verilmişse doğrudan geri gönderme merkezine sevki sağlanır. Burada kişinin ülkesine gönderilmesine yönelik işlemler başlatılır.
Geri gönderme sürecinde, kişinin vatandaşı olduğu ülkenin kabulü, geçerli pasaport veya seyahat belgesi olup olmadığı gibi faktörler önemlidir. Bu işlemler tamamlanana kadar yabancı idari gözetim altında tutulabilir. Geri gönderme merkezine alınan yabancılar, bu gözetim kararına karşı sulh ceza hâkimliğine başvurarak itiraz edebilir.
Hangi Suçlar Sınır Dışı İçin Öncelikli Gerekçedir?
Her suç sınır dışı sebebi değildir. Ancak bazı suçlar doğrudan sınır dışı kararını gündeme getirir. Bunlar arasında:
-
Terörle Mücadele Kanunu kapsamındaki suçlar
-
İnsan ticareti ve göçmen kaçakçılığı
-
Uyuşturucu madde imal ve ticareti
-
Kamu güvenliğini tehdit eden şiddet içerikli suçlar
-
Sahtecilik ve dolandırıcılık gibi ağır nitelikli mali suçlar
Buna karşılık, hafif suçlarda veya taksirli eylemlerde sınır dışı kararı verilip verilmeyeceği, kişinin kişisel durumu ve risk düzeyine göre idarenin takdirindedir.
Sınır Dışı Kararı Nasıl Tebliğ Edilir?
Sınır dışı kararı, Göç İdaresi tarafından hazırlanarak yabancıya yazılı olarak tebliğ edilir. Tebligatta sınır dışı kararının nedenleri, uygulanacak giriş yasağı süresi ve itiraz hakkına ilişkin bilgilendirme yer almalıdır. Bu karar, yabancı cezaevindeyse infaz kurumuna gönderilerek tebliğ edilir. Serbest olan yabancılara ise elden imza karşılığı veya adresine posta yoluyla bildirilir.
Kararın hukuka uygunluğu açısından, usule uygun tebliğ yapılması büyük önem taşır. Aksi takdirde bu durum yargı sürecinde iptal gerekçesi oluşturabilir.
Sınır Dışı Kararına Karşı Hangi Yollarla İtiraz Edilebilir?
Yabancı, sınır dışı kararına karşı, kararın tebliğinden itibaren 7 gün içinde idare mahkemesine başvurarak iptal davası açabilir. Dava açılması, kararın uygulanmasını kendiliğinden durdurur. Bu süreçte yabancı sınır dışı edilemez. Dava, avukat aracılığıyla veya bireysel başvuru yoluyla açılabilir.
İdare mahkemesi, dava dosyasını maksimum birkaç ay içinde sonuçlandırır. Davada, sınır dışı kararının gerekçesi, yabancının Türkiye’deki durumu, gönderileceği ülkedeki güvenlik durumu ve insani gerekçeler dikkate alınarak karar verilir.
Suç İşleyen Yabancının Türkiye’ye Yeniden Giriş Yapması Mümkün mü?
Sınır dışı edilen yabancı hakkında genellikle 1 ila 5 yıl süreli giriş yasağı uygulanır. Bu süre, suçun ağırlığına göre 10 yıla kadar uzayabilir. Ancak bazı durumlarda, özellikle aile birliği, tedavi, eğitim gibi insani gerekçeler mevcutsa yabancı giriş yasağının kaldırılması için idari başvuru yapabilir.
Bu başvuru, İl Göç İdaresi’ne veya doğrudan Göç İdaresi Başkanlığı’na yapılabilir. Başvuruda gerekçeler belgelenmeli, taahhüt mektubu sunulmalı ve gerektiğinde dönüş garantisi sağlanmalıdır. Giriş yasağının kaldırılması için yapılacak idari başvuru süreci, somut ve belgeli beyanlarla desteklenmelidir.
Uluslararası Koruma Başvurusu Sınır Dışı Kararını Engeller mi?
Yabancı, sınır dışı edilme riski taşıdığı bir ülkeye gönderiliyorsa ve bu ülkede işkence, kötü muamele, ölüm cezası gibi riskler varsa, uluslararası koruma başvurusu yapabilir. Bu başvuru, sınır dışı işlemini geçici olarak durdurur.
Göç İdaresi, başvurunun değerlendirilmesi süresince sınır dışı kararını uygulamaz. Ancak kötü niyetli, sırf sınır dışını engellemek amacıyla yapılan başvurular tespit edilirse hızlı değerlendirme prosedürü işletilebilir.
